Quality Assurance (QA) w procesie tworzenia oprogramowania odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu, że ostateczny produkt jest wysokiej jakości i działa zgodnie z oczekiwaniami jakie zostały przed nim postawione. Jest to zbiór działań i procesów mających na celu monitorowanie, kontrolowanie i poprawianie jakości oprogramowania na różnych etapach jego tworzenia i wdrażania. Testowanie jakie przeprowadzamy w trakcie kodowania aplikacji wpływa na kilka zasadniczych aspektów procesu deweloperskiego:
Zapobieganie błędom: QA skupia się na identyfikowaniu potencjalnych zagrożeń i błędów już na wczesnych etapach procesu, co pozwala na ich eliminację przed wprowadzeniem do ostatecznej wersji produktu. To ogranicza ryzyko wystąpienia błędów w późniejszych fazach i minimalizuje koszty napraw.
Zgodność z wymaganiami: QA sprawdza, czy oprogramowanie spełnia wszystkie wymagania określone w dokumentacji projektowej i specyfikacjach. Dzięki temu unikamy rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a założeniami funkcjonalnymi aplikacji.
Optymalizacja procesów: QA obejmuje zarówno testowanie oprogramowania, jak i analizę procesów wytwarzania. Dzięki temu można identyfikować potencjalne punkty nieefektywności i wprowadzać ulepszenia,.
Prewencja: Właściwie prowadzone procesy QA pozwalają na wczesne wykrywanie problemów i ich szybkie rozwiązywanie, co zapobiega eskalacji problemów w późniejszych fazach projektu, gdzie ich rozwiązanie może być bardziej kosztowne i czasochłonne.
Zwiększenie gotowości na zmiany: Proces QA ułatwia szybkie wdrażanie zmian, sprawia, że kod jest bardziej czytelny, a aplikacja bardziej modularna.
Aby całościowo i w kompletny sposób przeprowadzić testowanie aplikacji, w codelabs rozdzielamy je na dwa zasadnicze rodzaje wykonywanych testów. Nasze zespoły QA wykonują testy manualne, oraz przygotowują tak zwane “automaty”, czyli skrypty które na podstawie zdefiniowanych reguł, wykonują szereg czynności mających na celu sprawdzenie błędów i odnalezienie ewentualnych podatności aplikacji na zagrożenia związane z bezpieczeństwem sieciowym.
Testy manualne aplikacji webowych
Testowanie ręczne to proces sprawdzania i oceny jakości oprogramowania przy użyciu ludzkiego umysłu i interakcji z aplikacją bez wykorzystania narzędzi automatyzacji testów. Testerzy wykonują różnorodne scenariusze, funkcje i przypadki testowe, aby zweryfikować, czy oprogramowanie działa zgodnie z wymaganiami, a także w celu znalezienia potencjalnych błędów, wad i uchybień.
Rola testowania ręcznego w procesie QA jest kluczowa i obejmuje kilka różnych rodzajów czynności:
Wykrywanie błędów: Testerzy ręcznie prowadzą interakcje z aplikacją, co pozwala na zaobserwowanie subtelnych aspektów działania oprogramowania, które mogą zostać pominięte przez narzędzia automatyzacji. To pozwala na wykrywanie i zgłaszanie błędów, które mogą wpłynąć na jakość i funkcjonalność produktu.
Analiza warunków granicznych: Testowanie ręczne pozwala testerom na skupienie się na testowaniu warunków skrajnych, które mogą powodować problemy w działaniu oprogramowania. Testerzy mają elastyczność i zdolność do zidentyfikowania nieprawidłowych zachowań, które wymagają dalszej analizy i naprawy. Jeżeli zastanawialiście się kiedyś po co testerowi plik pantadeusz.txt, to właśnie w celu sprawdzania warunków granicznych formularzy internetowych.
Testowanie użyteczności: Testerzy ręczni mają możliwość oceny użyteczności interfejsu użytkownika i dostrzegania potencjalnych problemów z perspektywy użytkownika końcowego. W ten sposób można poprawić interakcję użytkownika z aplikacją, co ma kluczowe znaczenie dla pozytywnego doświadczenia użytkownika.
Zgodność z wymaganiami: Testowanie ręczne pozwala na weryfikację, czy oprogramowanie spełnia wszystkie określone wymagania. Testerzy mogą precyzyjnie sprawdzić każdą funkcję i zapewnić, że aplikacja działa zgodnie z dokumentacją projektową.
Weryfikacja skomplikowanych scenariuszy: Oprogramowanie może obejmować wiele skomplikowanych scenariuszy działania, które mogą być trudne do zautomatyzowania. Testerzy ręczni mają zdolność do manualnej obsługi takich przypadków testowych, co pozwala na dokładne zweryfikowanie ich działania.
Testowanie na różnych środowiskach: Testerzy ręczni mają elastyczność w dostosowywaniu testów do różnych środowisk, na których działa oprogramowanie. To pozwala na sprawdzenie, czy aplikacja działa poprawnie w różnych konfiguracjach sprzętowych i oprogramowaniu.
Testowanie ręczne pozostaje ważnym elementem procesu QA w codelabs.rocks, szczególnie w przypadku nowych funkcji, skomplikowanych scenariuszy, czy wymagających interakcji z interfejsem użytkownika. Podejście do testowania ręcznego wymaga zaangażowania, dokładności i umiejętności analitycznych testerów, ale pozwala na precyzyjne weryfikowanie oprogramowania, w szczególności w zakresach, które mogą być trudne do zautomatyzowania.
Najważniejsze zalety testowania manualnego
Różnorodność działań: Testerzy ręczni są w stanie symulować różnorodne interakcje, które mogą występować w rzeczywistych warunkach użytkowania aplikacji. Mogą przeprowadzać różne scenariusze, w tym akcje, które są trudne do automatyzacji.
Reakcje na zmiany: Interakcje rzeczywistego użytkownika mogą różnić się w zależności od okoliczności. Testerzy ręczni są w stanie dostosować swoje podejście w zależności od konkretnych sytuacji i testować aplikację w różnych warunkach, co pozwala na lepsze zrozumienie i ocenę elastyczności oprogramowania.
Kreatywność i intuicja: Testerzy ręczni mają zdolność do kreatywnego podejścia do testowania, które opiera się na ich intuicji i doświadczeniach. Testy eksploracyjne pozwalają na odkrywanie potencjalnych problemów, których nie da się przewidzieć za pomocą formalnych przypadków testowych.
Wykrywanie niespodziewanych błędów: W trakcie testów eksploracyjnych testerzy mogą natknąć się na nieoczekiwane i niespotykane wcześniej sytuacje, które mogą prowadzić do odkrycia istotnych defektów. Dzięki temu można skupić się na obszarach, które nie były wcześniej zidentyfikowane jako potencjalne źródło problemów.
Powtarzający się cykl testowania ręcznego może być stosowany w trakcie rozwijania i udoskonalania oprogramowania. Wraz z postępem w rozwoju, testerzy ręczni mogą również wykonywać testy regresji, aby upewnić się, że wprowadzone zmiany nie wpłynęły negatywnie na działanie wcześniej funkcjonujących elementów. Testowanie ręczne wymaga zaangażowania, uwagi i precyzji ze strony testerów, ale jest kluczowym elementem w zapewnieniu jakości oprogramowania przed jego wdrożeniem do użytku.
Testowanie automatyczne aplikacji webowych
Testowanie automatyczne to proces, w którym wykorzystuje się specjalne narzędzia i skrypty do wykonywania testów oprogramowania zamiast ręcznych interakcji. Automatyzacja testów pozwala na powtarzalne i szybkie wykonywanie scenariuszy testowych oraz redukcję czasu potrzebnego na testowanie.
Rola testowania automatycznego w procesie QA jest niezwykle istotna i można ją sprecyzować w następujący sposób:
Powtarzalność i niezmienność: Testy automatyczne pozwalają na wielokrotne i powtarzalne wykonywanie tych samych testów bez błędów ludzkich. Dzięki temu możliwe jest szybkie zweryfikowanie, czy oprogramowanie działa poprawnie po wprowadzeniu zmian lub naprawie defektów.
Oszczędność czasu i zasobów: Automatyzacja testów pozwala zaoszczędzić czas, ponieważ testy są wykonywane znacznie szybciej niż w przypadku testowania ręcznego. To pozwala na skrócenie cyklu testowania i dostarczenie produktu klientowi szybciej.
Skuteczność testów regresji: Testowanie automatyczne jest szczególnie przydatne do testów regresji, które są przeprowadzane po wprowadzeniu zmian w oprogramowaniu. Automatyzacja pozwala na sprawdzenie, czy nowe zmiany nie spowodowały problemów w istniejących funkcjach.
Skalowalność: Testowanie automatyczne pozwala na łatwą skalowalność, co jest szczególnie ważne w przypadku projektów o dużym zakresie i złożoności. Można łatwo dodać więcej testów lub zmodyfikować istniejące, aby uwzględnić nowe funkcje.
Testowanie na różnych platformach: Dzięki automatyzacji testów można łatwo przetestować oprogramowanie na różnych platformach, urządzeniach i przeglądarkach, co pozwala na zapewnienie spójności działania na wielu środowiskach.
Ułatwienie weryfikacji wyników: Testy automatyczne generują raporty, które precyzyjnie pokazują wyniki testów, znalezione defekty i śledzą postęp testowania. To ułatwia weryfikację postępów i umożliwia szybkie reakcje na ewentualne problemy.
Skupienie testerów na zadaniach bardziej kreatywnych: Automatyzacja testów pozwala na uwolnienie testerów od powtarzalnych czynności, co daje im możliwość skupienia się na bardziej kreatywnych aspektach testowania, takich jak testy eksploracyjne czy analiza jakości oprogramowania.
Warto zaznaczyć, że choć automatyzacja testów przynosi wiele korzyści, nie jest odpowiednia do wszystkich rodzajów testów. Pewne aspekty testowania, takie jak testowanie użyteczności interfejsu użytkownika czy testy eksploracyjne, są nadal lepiej przeprowadzane ręcznie. Optymalne podejście to zrównoważenie testowania automatycznego i ręcznego, aby wykorzystać zalety obu metod i osiągnąć najwyższą jakość oprogramowania.
Narzędzia i skrypty w procesie testowania aplikacji
Automatyzacja testów to także proces wykorzystywania specjalistycznych narzędzi i skryptów w celu wykonywania testów oprogramowania w sposób zautomatyzowany, bez konieczności ręcznych interakcji. Specjaliści QA (Quality Assurance) tworzą i używają skryptów testowych, które zawierają zestaw instrukcji do przeprowadzenia testów w sposób programowy. Te skrypty są następnie wykonywane za pomocą narzędzi automatyzacyjnych, które symulują działania użytkownika i analizują wyniki testów.
Proces automatyzacji testów składa się z kilku kroków:
Projektowanie skryptów testowych: Specjaliści QA analizują wymagania, funkcje i scenariusze testowe, a następnie projektują skrypty testowe, które precyzyjnie opisują, jakie akcje powinny zostać wykonane w trakcie testów.
Wybór narzędzi automatyzacyjnych: Istnieje wiele narzędzi dostępnych na rynku, które wspierają automatyzację testów. Specjaliści QA wybierają odpowiednie narzędzia w zależności od rodzaju oprogramowania, technologii, platformy i wymagań projektu.
Implementacja skryptów testowych: Specjaliści QA tworzą skrypty testowe, korzystając z języków programowania lub specjalistycznych języków skryptowych, które oferowane są przez narzędzia automatyzacyjne. Skrypty opisują kroki testowe, interakcje użytkownika i oczekiwane wyniki.
Wykonywanie testów automatycznych: Po napisaniu skryptów testowych, specjaliści QA wykonują testy automatyczne, które polegają na uruchomieniu skryptów za pomocą narzędzi automatyzacyjnych. Narzędzia symulują interakcje użytkownika, wprowadzają dane, przeglądają wyniki i porównują je z oczekiwanymi rezultatami.
Analiza wyników testów: Po zakończeniu testów automatycznych, specjaliści QA analizują wyniki, sprawdzają raporty generowane przez narzędzia automatyzacyjne i weryfikują, czy oprogramowanie działa zgodnie z oczekiwaniami.
Najważniejsze zalety testów automatycznych
Testowanie automatyczne przynosi wiele zalet, które przyczyniają się do poprawy jakości oprogramowania i efektywności procesu testowania. Oto kilka z nich:
Większe pokrycie testów: Automatyzacja testów pozwala na wykonanie znacznie większej liczby testów niż byłoby to możliwe w przypadku testowania ręcznego. Testy automatyczne można łatwo replikować i powtarzać wielokrotnie bez żadnych błędów ludzkich. Dzięki temu można przetestować wiele różnych przypadków, scenariuszy i kombinacji danych, co prowadzi do większego pokrycia testów. Wysoka pokrycie testów pozwala na zidentyfikowanie większej liczby potencjalnych defektów i zagwarantowanie, że wszystkie kluczowe aspekty oprogramowania są dokładnie przetestowane.
Szybsze wykonywanie testów: Automatyzacja testów pozwala na znaczne skrócenie czasu potrzebnego do przeprowadzenia testów. Proces testowania automatycznego jest znacznie szybszy niż testowanie ręczne, ponieważ narzędzia automatyzacyjne mogą wykonywać testy oprogramowania znacznie szybciej niż człowiek. Dzięki temu możliwe jest przeprowadzenie testów w krótszym czasie, co umożliwia skrócenie cyklu testowania i dostarczenie oprogramowania klientom szybciej.
Wczesne wykrywanie błędów: Automatyzacja testów pozwala na wczesne wykrywanie błędów w procesie rozwoju oprogramowania. Dzięki automatycznemu testowaniu można przeprowadzić testy na wczesnych etapach cyklu życia oprogramowania, takich jak testowanie jednostkowe i testowanie integracyjne. To umożliwia szybsze wykrycie i naprawę błędów, zanim zostaną one wprowadzone do kolejnych etapów produkcji. Wczesne wykrywanie błędów pomaga w uniknięciu kosztownych i czasochłonnych napraw w późniejszych fazach projektu.
Najpopularniejsze framework’i do testów aplikacji
W testowaniu aplikacji internetowych istnieje wiele popularnych frameworków i narzędzi do automatyzacji testów. Na codzień, w codelabs.rocks używamy między innymi:
Cypress: Cypress to narzędzie do automatyzacji testów aplikacji internetowych, które specjalizuje się w testowaniu interfejsów użytkownika. Pozwala na łatwe i szybkie pisanie testów, a także oferuje narzędzia do debugowania testów. Cypress jest szczególnie popularny w środowisku JavaScript i TypeScript.
Codeception: Codeception to framework do automatyzacji testów w języku PHP. Jego główną cechą jest prostota użycia i elastyczność. Codeception pozwala na pisanie testów w tzw. składniach "zestawu do testowania", które są czytelne dla użytkownika i pozwalają na łatwe zrozumienie i utrzymanie testów.
Selenium: Selenium jest jednym z najbardziej popularnych i potężnych narzędzi do automatyzacji testów aplikacji internetowych. Obsługuje różne języki programowania, takie jak Java, Python, C#, JavaScript, i umożliwia testowanie na różnych przeglądarkach internetowych, takich jak Chrome, Firefox, Safari, Edge itp. Selenium zapewnia wsparcie dla testowania interaktywnych stron internetowych i aplikacji webowych.
WebDriver: WebDriver jest częścią frameworku Selenium i zapewnia interfejs programowania aplikacji (API) do interakcji z przeglądarkami. Pozwala na programowe wykonywanie akcji na stronach internetowych, takich jak klikanie, wypełnianie formularzy, przeglądanie stron itp. WebDriver jest wykorzystywany w połączeniu z językami programowania, takimi jak Java, Python, C#, JavaScript, aby tworzyć skrypty testowe.
TestNG: TestNG to popularny framework do testowania w języku Java. Zbudowany na bazie JUnit, oferuje bardziej zaawansowane i elastyczne funkcje, takie jak grupowanie testów, konfiguracja testów, testy zależne, generowanie raportów itp. TestNG pozwala na efektywne organizowanie i zarządzanie testami w projektach Java.
Cucumber: Cucumber to narzędzie do testowania akceptacyjnego (BDD - Behavior-Driven Development), które umożliwia przedstawianie testów w postaci prostego języka naturalnego. Pozwala na bardziej czytelną i zrozumiałą komunikację między zespołami QA, programistami i interesariuszami. Skrypty testowe w Cucumber są zapisywane w formacie Gherkin.
JUnit: JUnit jest popularnym frameworkiem do testowania aplikacji Java. Pozwala na pisanie testów jednostkowych w języku Java i zapewnia mechanizmy do asercji wyników testów. JUnit jest wykorzystywany do testowania poszczególnych jednostek kodu (metod, klas) i może być używany w połączeniu z narzędziami do automatyzacji testów interfejsu użytkownika, takimi jak Selenium.
Te narzędzia stanowią tylko niewielką część dostępnych na rynku frameworków i narzędzi do automatyzacji testów. Wybór odpowiedniego narzędzia zależy od specyfiki projektu, preferencji zespołu, technologii stosowanej w aplikacji, a także umiejętności technicznych członków zespołu QA. Warto jednak zaznaczyć, że nie ma jednego najlepszego narzędzia, a odpowiednie podejście to dobór narzędzi, które najlepiej odpowiadają na konkretne potrzeby i wymagania projektu.
A więc kiedy testować ręcznie, a kiedy automatyzować?
Testowanie ręczne jest bardziej odpowiednie w następujących sytuacjach:
Testowanie aspektów użyteczności interfejsu użytkownika: Testowanie ręczne jest najlepszym podejściem do testowania interakcji użytkownika z aplikacją. Testerzy mogą ocenić, czy interfejs jest intuicyjny, czy wygodny w użyciu, oraz sprawdzić, czy projektowanie i układ elementów są odpowiednie dla użytkowników.
Testowanie eksploracyjne: Testowanie eksploracyjne polega na odkrywaniu i badaniu aplikacji bez określonego scenariusza testowego. Jest to szczególnie użyteczne w odkrywaniu nowych defektów, szczególnie tam, gdzie wymagana jest kreatywność i spostrzegawczość.
Testowanie aplikacji z interfejsem fizycznym: W przypadku aplikacji obsługiwanych przez fizyczne urządzenia, takich jak urządzenia medyczne, testowanie ręczne może być bardziej odpowiednie ze względu na specyficzne wymagania i procedury.
Testowanie UX/UI i reakcji na różne rozmiary ekranów: Testowanie reakcji aplikacji na różne rozmiary ekranów i różne urządzenia mobilne najlepiej jest przeprowadzić ręcznie, aby zweryfikować, czy interfejs jest odpowiednio dostosowany.
Testowanie użytkowości i doświadczenia użytkownika: Testowanie ręczne pozwala na ocenę doświadczenia użytkownika i analizę wrażeń, które użytkownicy mogą mieć podczas korzystania z aplikacji.
Testowanie automatyczne lepiej sprawdzi się w następujących przypadkach:
Testowanie regresji: Automatyzacja testów regresji pozwala na szybkie i powtarzalne testowanie zmian w aplikacji, co zapewnia, że nowe funkcje nie wprowadzają nieoczekiwanych błędów w istniejących funkcjach.
Testowanie integracji: Testowanie automatyczne jest skuteczne w testowaniu integracji między różnymi modułami i komponentami aplikacji, ponieważ pozwala na automatyczne sprawdzenie, czy komunikacja między nimi działa poprawnie.
Testowanie wydajności: Testy wydajności mogą wymagać dużego obciążenia i powtarzalnych testów, co jest idealne do automatyzacji.
Testowanie kompatybilności: Automatyzacja testów kompatybilności umożliwia testowanie aplikacji na różnych platformach, przeglądarkach i urządzeniach, co pozwala na łatwe wychwycenie problemów z kompatybilnością.
Testowanie powtarzalnych scenariuszy: Testowanie automatyczne jest szczególnie przydatne do powtarzalnych scenariuszy, które można zautomatyzować za pomocą skryptów testowych.
Testowanie bezpieczeństwa: Testy bezpieczeństwa można zautomatyzować w celu regularnego i powtarzalnego przetestowania podatności aplikacji na różne ataki.
Podsumowując, testowanie ręczne i automatyczne mają różne obszary zastosowania, a najlepszym podejściem jest zrównoważenie obu metod, aby wykorzystać zalety obu podejść i osiągnąć najlepsze wyniki w procesie testowania oprogramowania.
Certyfikacje, kursy i specjalistyczne szkolenia QA
Zdobycie dodatkowych certyfikacji lub ukończenie szkoleń związanych z testowaniem jakości oprogramowania może znacznie zwiększyć perspektywy zawodowe specjalisty QA. W codelabs.rocks nie wymagamy bezwzględnie ich posiadania, jednak certyfikacje i szkolenia potwierdzają wiedzę i umiejętności w dziedzinie testowania oraz zwiększają wiarygodność i atrakcyjność dla potencjalnych pracodawców. Oto kilka popularnych certyfikacji i szkoleń dla specjalistów QA:
ISTQB (International Software Testing Qualifications Board): ISTQB oferuje różne poziomy certyfikacji w zakresie testowania oprogramowania, w tym:
- ISTQB Foundation Level: Podstawowy poziom certyfikacji, obejmujący podstawy testowania, terminologię i procesy.
- ISTQB Advanced Level: Zaawansowany poziom certyfikacji, skupiający się na zaawansowanych technikach testowania i zarządzania testami.
- ISTQB Expert Level: Najwyższy poziom certyfikacji, dla doświadczonych specjalistów testujących, którzy chcą zdobyć głęboką wiedzę w specjalistycznych obszarach testowania.
Certified Software Tester (CSTE): CSTE to międzynarodowy certyfikat, który jest przyznawany przez Quality Assurance Institute (QAI). Certyfikacja ta skupia się na umiejętnościach w dziedzinie testowania jakości oprogramowania, zarządzania testami i zapewnienia jakości.
Certified Agile Tester (CAT): CAT to certyfikacja skupiająca się na testowaniu w środowisku Agile i Scrum. Obejmuje zrozumienie zwinnych metodologii i umiejętności testowania w Agile.
Udemy, Coursera, LinkedIn Learning i inne platformy e-learningowe: Te platformy oferują wiele kursów i szkoleń z zakresu testowania oprogramowania, które mogą pomóc w poszerzeniu wiedzy i umiejętności w tej dziedzinie. Są dostępne kursy dla początkujących i zaawansowanych testerów.
Szkolenia dostarczane przez firmy i organizacje branżowe: Często firmy specjalizujące się w testowaniu oprogramowania oferują szkolenia dla swoich pracowników, które mogą zawierać zarówno podstawy, jak i zaawansowane aspekty testowania.
Zdobycie tych certyfikacji lub ukończenie szkoleń może potwierdzić Twoje umiejętności jako specjalisty QA, zwiększyć atrakcyjność na rynku pracy i pomóc w rozwijaniu kariery w dziedzinie testowania oprogramowania. Ważne jest, aby wybrać odpowiednie certyfikacje i szkolenia, które odpowiadają Twoim celom zawodowym i specjalizacji w testowaniu.
Quality Assurance i aplikacje webowe - podsumowanie
Testy automatyczne, oparte na skryptach i narzędziach, pozwalają na szybkie i powtarzalne testowanie różnych aspektów aplikacji. Są one kluczowe w środowiskach CI/CD, gdzie szybka reakcja i stała jakość są na wagę złota. Z drugiej strony testy manualne, przeprowadzane przez ludzi, oferują głębsze zrozumienie interfejsu użytkownika oraz możliwość oceny doświadczenia użytkownika z perspektywy człowieka. Oba podejścia mają swoje mocne i słabe strony. Podczas gdy automatyzacja może znacząco przyspieszyć proces testowania i uczynić go bardziej niezawodnym, nie jest w stanie zastąpić ludzkiego oka w ocenie subtelnych niuansów UX. Dlatego idealne rozwiązanie często polega na kombinacji obu metod, zapewniając zarówno efektywność, jak i głębokie zrozumienie aplikacji.
Chcesz być częścią dynamicznego zespołu, który naprawdę docenia jakość i innowacyjność? Nasza firma to miejsce, gdzie twoja rola jako Specjalisty QA jest kluczowa dla sukcesu naszych projektów. Dołącz do nas i współtwórz przyszłość technologii z zespołem, który traktuje testowanie jako sztukę, a nie tylko zadanie.
Jeżeli sądzisz że będziesz do nas pasować, klikaj w przycisk poniżej i przesyłaj CV’kę!
